Deneme Süreli İş Sözleşmesi
4857 sayılı İş Kanunu’nda iş sözleşmesi belirli ve belirsiz süreli olmak üzere iki şekilde öngörülmüştür. Söz konusu belirli ve belirsiz süreli sözleşme tiplerinde ise bir alt ayrım olarak yine aynı kanunun 9. maddesinde bu sözleşmelerin tam süreli iş sözleşmesi, kısmı süreli iş sözleşmesi ve deneme süreli iş sözleşmesi şeklinde yapılabileceği belirtilmektedir.
Deneme Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
Deneme süreli iş sözleşmesi nedir? 4857 sayılı İş Kanunu’nun 15. maddesi uyarınca işverenin ve işçi arasında yapılan iş sözleşmesinin devamlı olup olmayacağı hakkındaki kararının en çok iki aylık bir sürenin sonunda vermelerini sağlayan sözleşmelere deneme süreli iş sözleşmesi denilmektedir. İki aylık süre, toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar uzatılabilmektedir. Bu tip sözleşmelerde işçi çalıştığı her gün için ücrete hak kazanmakta olup sözleşmeden doğan haklarını da talep edebilmektedir. Ayrıca her iki taraf herhangi bir bildirim süresi olmaksızın tazminatsız olarak sözleşmeyi feshedebilmektedir.
İş sözleşmesi için asıl olan deneme süresi olmaksızın yapılması olup deneme süresi kanun tarafından öngörülmüş istisnai bir durumdur. Deneme süreli iş akdinin taraflar arasında yapıldığını öne süren taraf başka bir delil veya belgeyle kanıtlanmadığı takdirde bu iddiasını ispat etmekle yükümlüdür.
İş akdine eklenecek bir hükümle, işçinin sözleşmeyle üstlendiği işin somut duruma uygunluğu, çalışma şartlarını görerek ve işi yapabilme becerisini deneyimleyerek anlaması, işverenin de işçinin sözleşmeyle üstlenmiş olduğu işi ifa edebilme verimini ve beceresini ölçen süre olan deneme süresi eklenmektedir. Yargıtay tarafından iş akdinin toplu sözleşmeler hariç olmak üzere en çok iki ay gibi bir süre işçinin denenmesinde işveren tarafın korunmaya değer bir menfaati olduğu görüşü benimsenmektedir.